Διοίκηση Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής

Γενικά

• Κωδικός: Β14
• Εξάμηνο: Κατ/νσης Χειμερινό
• Επίπεδο Σπουδών: Προπτυχιακό
• Τύπος μαθήματος: Ειδίκευσης
• Γλώσσα διδασκαλίας και εξετάσεων: Ελληνικά
• Μέθοδοι Διδασκαλίας (Ώρες/εβδ.): Διαλέξεις & Ασκήσεις Πράξης (3)
• Μονάδες ECTS: 5

Περιεχόμενα μαθήματος

Το μάθημα διαρθρώνεται με βάση τους παρακάτω άξονες: 

• Φύση & Φυσικό Περιβάλλον  
• Περιβαλλοντικά Προβλήματα 
• Οικοσυστήματα & Οικοσυστημικές Υπηρεσίες 
• Μετρώντας το Περιβαλλοντικό Αποτύπωμα 
• Περιβαλλοντική Νομοθεσία – Περιβαλλοντικές Πολιτικές 
• Διαχείριση Φυσικών & Ενεργειακών Πόρων 
• Διαχείριση Ρύπανσης 
• Κυκλική Οικονομία 
• Αποτίμηση Περιβάλλοντος – Περιβαλλοντική Λογιστική 
• Μελέτες περιβαλλοντικών Επιπτώσεων 
• Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης  
• Το φαινόμενο της Κλιματικής Αλλαγής 
• Πολιτικές Προσαρμογής & Μετριασμού  

Υπογραμμίζεται πως σε όλες τις διαλέξεις θα αναλύονται κριτικά μελέτες περιπτώσεων που θα αφορούν τους προαναφερόμενους άξονες, και θα καλύπτουν: 

• διαφορετικά μεγέθη και κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, 
• δράσεις των δημόσιων οργανισμών, των ιδιωτικών επιχειρήσεων, του μη-κυβερνητικού τομέα, , αλλά και της κοινωνίας των πολιτών,  
• την ελληνική, ευρωπαϊκή και διεθνή πραγματικότητα, 
• μεγάλο χρονικό εύρος (από τις απαρχές της περιβαλλοντικής διαχείρισης μέχρι σήμερα). 

Μαθησιακοί Στόχοι

Η Διοίκηση Περιβάλλοντος εξετάζει τις σχέσεις μεταξύ οργανισμών, ανθρώπινων δραστηριοτήτων και του φυσικού περιβάλλοντος, με στόχο την πρόληψη της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και την προώθηση περιβαλλοντικά βιώσιμων στρατηγικών. Το μάθημα αποσκοπεί στην παροχή θεωρητικού υπόβαθρου και συγκεκριμένων εργαλείων/μεθόδων/πρακτικών  για τη διαχείριση των σύγχρονων περιβαλλοντικών προβλημάτων. Οι φοιτητές/τριε καλούνται να κατανοήσουν τις έννοιες της περιβαλλοντικής ευθύνης, της βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων και της περιβαλλοντικής πολιτικής, καθώς και να αναπτύξουν δεξιότητες στη στρατηγική ανάλυση και λήψη αποφάσεων με περιβαλλοντικά κριτήρια. Επιπλέον, αναλύεται ο ρόλος της δημόσιας και εταιρικής διακυβέρνησης, των υφιστάμενων κανονιστικών πλαισίων και των σχετικών μηχανισμών συμμόρφωσης. 

Παράλληλα, η Διαχείριση της Κλιματικής Αλλαγής εξετάζεται ως ένα ιδιαίτερο υποσύνολο της περιβαλλοντικής διοίκησης, που απαιτεί συντονισμένες στρατηγικές μετριασμού και προσαρμογής σε παγκόσμιο, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Το μάθημα προσεγγίζει την κλιματική αλλαγή όχι μόνο ως περιβαλλοντικό, αλλά και ως κοινωνικοοικονομικό και θεσμικό πρόβλημα, αναδεικνύοντας την ανάγκη για πολυτομεακή συνεργασία, αλλά και τον ενεργό ρόλο της διοίκησης και των οργανισμών στην οικοδόμηση ανθεκτικών συστημάτων. 

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να: 

• κατανοούν τη σχέση μεταξύ φυσικού περιβάλλοντος, ανθρώπινης δραστηριότητας και περιβαλλοντικών προβλημάτων, ερμηνεύοντας τις βασικές οικολογικές και φυσικές διεργασίες. 
• αναγνωρίζουν τη σημασία των οικοσυστημάτων και των οικοσυστημικών υπηρεσιών για την ευημερία των ανθρώπινων κοινωνιών και την υποστήριξη της οικονομικής δραστηριότητας. 
• εκτιμούν και μετρούν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ανθρώπινων, παραγωγικών και καταναλωτικών δραστηριοτήτων, μέσω αναγνωρισμένων εργαλείων και μεθόδων αξιολόγησης. 
• αναλύουν το ισχύον θεσμικό και νομικό πλαίσιο περιβαλλοντικής προστασίας, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, αξιολογώντας τις βασικές περιβαλλοντικές πολιτικές. 
• Αξιολογούν τη διαχείριση φυσικών και ενεργειακών πόρους με γνώμονα τη βιωσιμότητα, κατανοώντας τις προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης και της διατήρησης της βιοποικιλότητας. 
• εξετάζουν στρατηγικές πρόληψης, ελέγχου και αποκατάστασης της ρύπανσης, τόσο σε χερσαία όσο και σε υδάτινα συστήματα. 
• κατανοούν τις αρχές και τις πρακτικές της κυκλικής οικονομίας, και αξιολογούν τη δυνατότητα εφαρμογής της σε διάφορους παραγωγικούς τομείς. 
• αποτιμούν την περιβαλλοντική επίδοση οργανισμών μέσω περιβαλλοντικής λογιστικής, περιβαλλοντικών δεικτών και εργαλείων κόστους-οφέλους. 
• αξιολογούν Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), κατανοώντας το νομικό πλαίσιο, τις μεθοδολογίες και τις επιπτώσεις τους στη λήψη αποφάσεων. 
• αναγνωρίζουν τις αρχές και τη δομή των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (π.χ. ISO 14001, EMAS), καθώς και τις προκλήσεις εφαρμογής τους στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. 
• ερμηνεύουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, τις αιτίες, τις επιπτώσεις και τις προβλεπόμενες εξελίξεις σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. 
• αξιολογούν και συγκρίνουν στρατηγικές προσαρμογής και μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, αναλύοντας την αποτελεσματικότητα πολιτικών, τεχνολογιών και οικονομικών εργαλείων. 

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση & σύνθεση δεδομένων/πληροφοριών 
• Αυτόνομη/ομαδική εργασία 
• Διεπιστημονική προσέγγιση & λήψη αποφάσεων 
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον & σε θέματα συμπερίληψης 
• Προαγωγή δημιουργικής, κριτικής και επαγωγικής σκέψης 

Μέθοδοι Διδασκαλίας

• Πρόσωπο με πρόσωπο στην τάξη 
• Εξ αποστάσεως εκπαίδευση 

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

• Χρήση διαφανειών, βιντεοπροβολέα και διαδικτύου. 
• Υποστήριξη διδασκαλίας με χρήση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e–learning 
• Επικοινωνία με τους φοιτητές μέσω e–mail, τηλεδιάσκεψης,και  με χρήση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e–learning 

Οργάνωση Διδασκαλίας

Αξιολόγηση Φοιτητών

• Γραπτή Εξέταση: (50%) – (περιλαμβάνει ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών ή/και ερωτήσεις ανάπτυξης) 
• Προφορική Παρουσίαση ή/και Γραπτή Εργασία: (50%) – (περιλαμβάνει ενεργή συμμετοχή στις συζητήσεις των διαλέξεων, σύντομη προφορική παρουσίαση (εντός εξαμήνου), ή/και συγγραφή εργασίας στη θεματολογία του μαθήματος) 

 Το χρονοδιάγραμμα, και τα συγκεκριμένα κριτήρια αξιολόγησης ανακοινώνονται στις αρχικές διαλέξεις, και καταγράφονται στην ιστοσελίδα του μαθήματος.   

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

• Sankar A. R. (2021). Διαχείριση Περιβάλλοντος. Εκδόσεις Τζιόλα. {Κωδικός Ευδόξου: 86056487}  
• Βλαχοκώστας Χ. (2022). Αειφορική Διαχείριση & Κυκλική Οικονομία. Εκδόσεις Γιαχούδη. {Κωδικός Ευδόξου: 110158466} 
• Πολύζος Σ. (2022). Διαχείριση Φυσικών Πόρων και Βιώσιμη Ανάπτυξη. Εκδόσεις Τζιόλα. {Κωδικός Ευδόξου: 102073459} 
• Πασχαλίδου Α. (2021). Κλιματική Αλλαγή. Εκδόσεις Τζιόλα. {Κωδικός Ευδόξου: 94691991} 

Συναφή επιστημονικά περιοδικά

• Business Strategy and the Environment [Wiley] 
• Clean Technologies and Environmental Policy [Springer] 
• Environment, Development and Sustainability [Springer] 
• Environmental Policy & Governance [Wiley] 
• Journal of Cleaner Production [Elsevier] 
• Journal of Environmental Management [Elsevier] 
• Sustainability [MDPI]